Hoeveel Michelinsterren telde Nederland 50 jaar geleden?
Welke en hoeveel restaurants in Nederland waren er in 1973 bekroond met een Michelinster?
Dit jaar telt Nederland 125 restaurants met één of meerdere Michelinsterren. Hoe was dat 50 jaar geleden?
Introductie Michelinsterren
In 1926 werd in de Michelingids de Michelinster geïntroduceerd. Restaurants werden door Michelin aangestelde inspecteurs beoordeeld. Restaurants met een uitzonderlijk goede keuken, een unieke smaak en een correcte bediening maakten kans op een ster. Al snel werden de Michelinsterren een groot succes. In 1931 werd het systeem dan ook uitgebreid naar drie sterren, wat tot op de dag van vandaag nog wordt gebruikt. De eerste sterren in Nederland werden in 1957 uitgereikt.
De sterrenrestaurants in Nederland 50 jaar geleden
In 1973 telde Nederland slechts 22 Michelin sterrenrestaurants, ruim 100 minder dan nu. Hiervan hadden er slechts twee restaurants, twee Michelinsterren. Dit waren:
Restaurant Prinses Juliana in Valkenburg
Hotel-Restaurant Juliana bood vele jaren onderdak aan een van de beroemdste restaurants van Nederland – het met twee Michelinsterren bekroonde Restaurant Juliana. Het restaurant heeft in de horecawereld een legendarische status. Vele topkoks onder wie Toine Hermsen, Erik van Loo, Margo Reuten en Nico Boreas begonnen er hun carrière.
Château Neercanne in Maastricht
Château Neercanne behoorde in 1957 bij de eerste restaurants in Nederland die een Michelinster ontvingen. Het restaurant werd van 1957 tot en met 1982, en van 1986 tot en met 2018 beloond met een of meerdere Michelinsterren.
De restaurants met één of meerdere Michelinsterren in 1973:
Château Neercanne** in Maastricht
Restaurant Prinses Juliana** in Valkenburg
De Witte*, Amersfoort
Gravenmolen*, Amsterdam
De Echoput*, Apeldoorn
Carelshaven*, Delden
Saur*, Den Haag
The House of Lords* (eerder De Gouden Leeuw), Den Haag
Beaulieu*, Kasteel Doorwerth in Doorwerth
Chalet Royal*, Den Bosch
Oudt Leyden*, Leiden
Wilgenplas*, Maarssen
Au Coin des Bons Enfants*, Maastricht
De Beukenhof*, Oegstgeest
Oude Jachthuis*, Pesse
De Kromme Dissel*, Heelsum.
Coq d’Or*, Rotterdam
Old Dutch*, Rotterdam
Witte Holevoet*, Scherpenzeel
Thermidor*, Sint Jansteen
De Kieviet*, Wassenaar
Hostellerie De Hamert*, Wellerlooi
Michelinsterren: de geschiedenis
Aan het begin van de 20e eeuw reden er nog maar enkele auto’s rond in Frankrijk. In een poging het autogebruik te stimuleren, introduceerde bandenfabrikant André Michelin in augustus 1900 de eerste Michelingids. De gids had als doel chauffeurs te wijzen op goede restaurants en hotels. Daarnaast bevatte de gids informatie over benzinestations, garages en toiletten. De Michelingidsen waren in eerste instantie gratis. Het verhaal gaat dat André Michelin en zijn broer een garage bezochten en zagen dat de gidsen werden gebruikt als ondersteuning van werkbanken. Vanaf dat moment publiceerden de gebroeders Michelin alleen nog betaalde edities.
Tijdsbeeld
Onvermijdelijk weerspiegelt die allereerste Michelingids het tijdsbeeld van begin 20e eeuw. De gids vermeldde bijvoorbeeld of het hotel telefoon of telegraafvoorziening had. Mocht de gast er rekenen op een badkamer en/of wc (volgens de omschrijving ‘een goed onderhouden watercloset met apparaat om door te spoelen’)? En wie onderweg foto’s wilde ontwikkelen, kon in de Michelingids nakijken of het hotel een doka had.
Eerste Nederlandse Michelingids
In 1905 verschijnt de eerste Nederlandse Michelingids, de ‘Guide Michelin Belgique, Hollande Luxembourg, Alsace-Lorraine, Bord du Rhin’ van 1905-1906. Deze eerste gids voor Nederland was Franstalig. Zelfs de plaatsnamen werden in het Frans vermeld. Zo schreef de gids over Schèveningue (Scheveningen), Nimègue (Nijmegen), Groningue (Groningen), La Haye (den Haag), Bois-le-Duc (’s-Hertogenbosch) en Flessingue (Vlissingen). Restaurants stonden er nog niet in, wel konden automobilisten zien waar zij terecht konden voor een werkplaats, een Michelin-bandendepot, brandstof of het opladen van een elektrische accumulator. Een groot gedeelte van de toen 92 pagina’s tellende gids was gewijd aan de banden of aanverwante artikelen (zoals velgen en lijm), uitvoerige uitleg (rijk geïllustreerd met tekeningen) over hoe een band gedemonteerd en gemonteerd moest worden. Ook de reparatie van de band zelf kwam in die tijd uitgebreid aan bod.
Deze hotels stonden in de eerste Michelingids van 1905
– Het Amstelhotel in Amsterdam
– Hotel de l’Europe in Amsterdam
– Het Victoria Hotel in Amsterdam
– Het Rijnhotel in Arnhem
– Hotel Des Indes in Den Haag
– Hotel Derlon in Maastricht
– Het Kurhaus in Scheveningen
Betekenis Michelinsterren
Een ster
Een uitstekende keuken in zijn categorie (Une très bonne table dans sa catégorie). De ster wijst op een goed rustpunt op uw route. Een verzorgde keuken tegen redelijke prijzen.
Twee sterren
Een verfijnde keuken die een omweg waard is (Table excellente, mérite un détour). Bijzondere specialiteiten en wijnen. Verwacht geen lage prijzen.
Drie sterren
Een uitzonderlijke keuken die een reis waard is (Une des meilleures tables, vaut le voyage). Het eten is altijd erg lekker en soms buitengewoon, er worden beroemde wijnen geserveerd, de bediening is onberispelijk, het interieur is stijlvol. De prijzen zijn overeenkomstig.
De eerste sterrenrestaurants in Nederland
In Nederland werden de eerste Michelinsterren in 1957 uitgereikt aan:
-
Beukenhof, Leiden/Oegstgeest
’t Koetshuis, Rhenen
Dikker & Thijs, Amsterdam
Excelsior Hotel Europe, Amsterdam
Rôtisserie Oudt Leyden, Leiden
Chateau Neercanne, Maastricht
Le Coq d’Or, Rotterdam
Old Dutch, Rotterdam
Michelin inspecteurs hanteren de volgende vijf criteria:
1. De kwaliteit van de geserveerde producten
2. De persoonlijkheid van de keuken
3. De beheersing van kooktechnieken en smaken
4. De prijs-kwaliteitverhouding
5. De consistentie
De beste restaurants krijgen sterren. Deze onderscheidingen berusten enkel op de kwaliteit van de keuken en worden altijd door de inspecteurs gezamenlijk toegekend. Comfort en service worden apart vermeld.
De principes van de Michelingids
Anonieme inspectie
De gerechten en de kamers worden anoniem en regelmatig door inspecteurs getest om het kwaliteitsniveau voor de klant te beoordelen. De inspecteurs betalen gewoon de rekening en kunnen zich daarna voorstellen om nadere inlichtingen over het etablissement in te winnen. Brieven en e-mails van lezers zijn ook een belangrijke bron van informatie.
Onafhankelijkheid
De hotels en restaurants worden onafhankelijk geselecteerd, waarbij uitsluitend het belang van de lezer voor ogen wordt gehouden. Alle beslissingen worden onderling door de inspecteurs en de hoofdredacteur besproken. De hoogste onderscheidingen worden op Europees niveau toegekend. Alle etablissementen worden kosteloos in de Michelingids opgenomen.
Selectie
De Michelingids biedt een keuze van de beste hotels en restaurants in alle prijsklassen en in elke kwaliteitscategorie, op basis van een strenge selectie die door alle inspecteurs op dezelfde wijze wordt toegepast.
Jaarlijkse actualisatie
Ieder jaar worden alle praktische gegevens, classificaties en onderscheidingen herzien en eventueel aangepast om zo de meest betrouwbare en actuele informatie te kunnen bieden.
Eén selectieprocedure
De beoordelingscriteria zijn identiek voor alle landen die de Michelingids bestrijkt.
Overzicht Michelin sterrenrestaurants Nederland 202 3